Ιερά Μονή Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων

Σε μια όμορφη, καταπράσινη τοποθεσία κοντά στο χωριό Χρύσαφα, περίπου 8 χιλιόμετρα β/α της Σπάρτης, βρίσκεται μία από τις σημαντικότερες μονές της Λακωνίας, αφιερωμένη στους Αγίους Τεσσαράκοντα Μάρτυρες.
Σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή, η Μονή κτίστηκε το έτος 1305 επί βασιλείας του Αυτοκράτορος του Βυζαντίου Ανδρονίκου του πρεσβύτερου (1283-1328) λίγο ψηλότερα, στη χαράδρα του χειμάρρου Σωφρόνη και μεταφέρθηκε στη σημερινή της θέση στις αρχές του 17ου αιώνα εξαιτίας των δύσκολων καιρικών συνθηκών και των εχθρικών επιδρομών.
real-sparta
 
Η μονή από τον 16ο αιώνα ήταν σταυροπηγιακή και είχε αρκετά προνόμια, που της επέτρεψαν να εξελιχθεί σε σπουδαίο πνευματικό κέντρο. Το 1770 πυρπολήθηκε από τους Τουρκαλβανούς και ερημώθηκε, αλλά λειτουργούσε πάλι στα χρόνια της επανάστασης του 1821, με σημαντική προσφορά στον απελευθερωτικό αγώνα. Η Μονή πυρπολήθηκε ξανά το 1826 από τον Ιμπραήμ, και το 1943 από τους Γερμανούς. Η Μονή εξωτερικά έχει τη μορφή φρουρίου με ψηλό περίβολο που σχηματίζουν τα συγκροτήματα των κελιών και των βοηθητικών χώρων. Στο κέντρο της αυλής δεσπόζει το καθολικό, σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός με τρούλο, που κτίστηκε το 1620 και τιμάται στη μνήμη των εν τη λίμνη της Σεβάστειας Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων. Υπάρχουν τίμια λείψανα των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων των υπό του Ηρώδου αναιρεθέντων νηπίων, Μαγδαληνής και Αρτεμίου. Στην τοιχοποιία του διακρίνεται κεραμοπλαστικός διάκοσμος και ενσωματωμένα αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη, ενώ το εσωτερικό του είναι κατάγραφο. Η αγιογράφηση, του 1620, είναι έργο του Γεωργίου Μόσχου, φημισμένου ζωγράφου της Κρητικής Σχολής από το Ναύπλιο. Οι τοιχογραφίες που σώζονται μέχρι σήμερα μετά από την πυρπόληση του μοναστηρίου το 1770, επιζωγραφίστηκαν από τον Κρητικό ιεροδιάκονο αγιογράφο Γεώργιο Καλλιτεράκη , ενώ το τέμπλο του ναού φιλοτεχνήθηκε στις αρχές του 19ου αιώνα. Δίπλα στο καθολικό βρίσκεται το παρεκκλήσιο της Ζωοδόχου Πηγής που χρονολογείται στο 1707 και λέγεται ότι φιλοξένησε κρυφό σχολείο στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα παλαιότερα κτίρια της μονής, όπως η τραπεζαρία, που ήταν αγιογραφημένη, το φωτάναμμα, και ο πύργος που αρχικά ήταν τετραώροφος. Η μονή διαθέτει πλούσια βιβλιοθήκη, κειμήλια και σπάνια έγγραφα που εκτίθενται στο μουσείο της. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται αντίγραφο αχτιναμέ (επίσημο τουρκικό έγγραφο με το οποίο ρυθμίζονταν οι σχέσεις της τουρκικής πολιτείας με τη χριστιανική Εκκλησία) που περιγράφει τα προνόμια της μονής. Στο μοναστήρι υπάρχει ξενώνας για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών. Η Μονή είναι ανδρική και πανηγυρίζει στις 9 Μαρτίου. Τηλ. 2731026780
 
 
Σήμερα
 
Φωτογραφίες